Iedereen Levenslang?
Een podcast van Ng Sauw Tjhoi met verhalen van Nick, Melinda, Ismail, Steven, Els, … .
Wat ze allen gemeen hebben, is … het leven binnen, buiten en vooral nà de gevangenis. De verhalen van (ex-)gedetineerden en slachtoffers.
Beeld: GBL studio
Iedereen Levenslang? - de podcast
WELKOM en MERCI! Merci dat je even wil luisteren. Merci dat je wil stilstaan bij het verhaal van Nick, Melinda, Ismail, Steven, Els, Ann, Stijn, … .
Merci dat je wil luisteren naar hoe zij (als ex-gedetineerde, als slachtoffer, als familie, …), met vallen en opstaan, hun best doen om terug te keren naar de samenleving.
Merci vooral, dat je wil nadenken over een moeilijk onderwerp als ‘misdaad, straf & herstel’.
Wat je mening ook is, wij geloven dat luisteren en praten met elkaar, een eerste stap is.
In deze podcast 'Iedereen levenslang?' nodigt verhalenmaker Ng Sauw Tjhoi (ex VRT-journalist) u & ik uit om na te denken over iets waar we liefst zo weinig mogelijk mee te maken hebben: misdaad, straf en herstel.
De persoonlijke, bloedeerlijke en beklijvende getuigenissen van (ex-)gedetineerden, slachtoffers, een kind van een ex-gedetineerde, … confronteren ons met de grote impact van een misdrijf. Over hoe moeilijk het kan zijn als (ex)-gedetineerde om die tweede kans te verdienen, over hun gevecht met het stigma “eens een crimineel altijd crimineel”. En ook de worsteling van diegene die een misdrijf moeten ondergaan. Hoe ze tot slachtoffer zijn gedwongen, hoe dat stigma hun leven verandert en hoe ze zichzelf terugvinden of beter, heruitvinden. Niet zo evident.
Iedereen Levenslang? - Hans Claus / gevangenisdirecteur op rust over misdaad, straf en herstel.
We sluiten de podcastreeks 'Iedereen Levenslang ?' af met Hans Claus. Hij is gevangenisdirecteur op rust, kunstenaar, dichter, founding father van de '30 November Verklaring' én bezieler van vzw De Huizen dat ijvert voor kleinschalige detentiehuizen als alternatief voor de klassieke gevangenissen. Podcastmaker Ng Sauw Tjhoi gaat met hem over misdaad, straf en herstel, over de (on)zin van straffen, over de oorsprong van gevangenissen, zijn uitgesproken maatschappijkritiek, de mismeestering van de visie op kleinschalige detentie en over zijn motivatie om te blijven werken aan kleinschaligheid als weg naar een ‘herstelgerichte samenleving’.
Tijdens het gesprek reflecteert Hans op getuigenissen van daders en slachtoffers uit de podcastreeks 'Iedereen Levenslang?'.
Joyce (31j) heeft een vader die in de gevangenis heeft gezeten. Zo op het eerste gezicht … “so what ?”. Maar wat weten we eigenlijk over de gevolgen en effecten van detentie op de kinderen?
Voor Joyce verloopt haar jeugd warm en veilig, vooral door het nestje dat haar moeder biedt. Ze krijgt alle kansen, studeert vlot, heeft een succesrijke carrière op de teller staan in de sterk competitieve sector van consultancy. Steeds beter zijn, alles geven om meer te bereiken. Tot plots het raderwerkje sputtert en Joyce in een burn-out terechtkomt. Door intense therapie botst ze op de vraag “waarom en voor wie doe ik dit ?”, en meer nog, het wordt duidelijk waar dat “knagend gevoel” voor staat dat ze al van tijdens haar puberteit meedraagt. Niet alles maar veel heeft te maken met de “gedetineerde en dus afwezige vader”.
Joyce heeft intussen haar leven op de rails en met academische bril kijkt ze naar haar eigen situatie en doet onderzoek naar lotgenoten. Blijkt bovendien dat er amper onderzoek is gebeurd naar gevolgen voor kinderen van een gedetineerde ouder. Ze maakte een veel geprezen masterscriptie. Heeft ze nu de ambitie om een doctoraat te doen?
Emanual In 2005 sluit Emanuel zich als 20 jarige jonge man aan bij zijn Nigeriaanse ouders die toen reeds in België woonden. Hij leert nederlands, burgert zich in, volgt verschillende opleidingen en vindt vast werk. Zijn vrije tijd staat volledig in het teken van de muziek, zijn "raison de vie” ! Hij heeft inmiddels een eigen kleine muziekstudio, is een graag geziene artiest in de Gentse muziekscene, werkt ook geregeld mee als muziektechnicus voor anderen.
Alles loopt behoorlijk op wieltjes … tot die ene maandag in 2018 het noodlot toeslaat.
Hij was volop aan het solliciteren, op zoek naar een betere job. Na een wat uitgelopen sollicitatiegesprek haast hij zich naar een afspraak bij de huisarts. Gelukkig kan zijn vriendin hem met de wagen brengen van de ene kant van de stad naar de andere. Maar zijn vriendin is eerder aan de voorzichtige kant als het erop aankomt te rijden met de auto van haar moeder. En Emanuel is nogal pietje precies in het verkeer. Maar met wat muziek en ambiance in de wagen moet het wel lukken. Die dag is er veel verkeer en de klok tikt weg. En bovendien worden Emanuel’s aanwijzingen om sneller en shortcuts te nemen in het Gentse verkeer niet erg gewaardeerd. Dus besluit hij dat zijn vriendin naar huis mag en hij de bus wel zal nemen.
Een en ander loopt in de bus helemaal fout. Een samenloop van racistische misverstanden over Emanuel leidt tot een politie-interventie met een hoge graad van etnisch profileren. Emanuel wordt neergeschoten, kogel in de borst, verdacht van gijzeling. Levenslang zitten restanten van de kogel rond zijn hart. De politieagent is veroordeeld, ook zijn beroep tegen de veroordeling is verworpen. Maar Emanuel heeft nog steeds geen “sorry” gekregen van de politieman. Het is nu al zes jaar geleden sinds het proces.
Caetano (28 j.) - een bonk van een kerel, een dubbele meter, met een peperkoeken hart. Opgegroeid aan de rokken van z’n moeder, lijkt het wel. Een rolmodel “vader” heeft hij amper gekend. Al van jongsaf valt zijn gevoel voor taal op. En ook zijn plantrekkerij, zijn autonomie. Wanneer zijn moeder na een relatiebreuk het moeilijk heeft, en de toen 15-jarige Caetano er even niet bij kon, trekt hij er op eigen initiatief op uit. Maar dat is niet evident met het kindergeld alleen. Het leven met woorden vindt hij in de rap, later met slampoetry, z’n boterham in het drugsdealen. De coke verpatst-ie aan een select publiek van rechters, politiemensen en andere heren van stand. Tijdens zijn tweede gevangenisperiode komt het schuldinzicht. De wil naar een evenwicht in zijn leven. Weg uit “het gedoe”, terug naar “familie”. De onvoorwaardelijke steun van zijn moeder en enkele goede vrienden helpen Caetano naar een uitzicht op een nieuw leven van verantwoordelijkheid nemen, creativiteit ontwikkelen voor de “right things”. Iets waartoe zijn Braziliaanse vader geen kans heeft gekregen. Maar eerst moet Caetano nog vrijkomen uit de gevangenis.
An - heeft zware episodes in haar leven gekend. Haar mama werd psychisch ziek toen ze 18 jaar was. Ze nam de zorg voor het ganse gezin op haar, maar vergat hierbij zichzelf. Haar mama stierf uiteindelijk door uit het leven te stappen, maar ook hier geen rouwproces. Twee jaar later werd ze geconfronteerd met een spraakstoornis, als gevolg van het trauma dat diep in haar verscholen lag. Ze verloor haar job als reisagente. Toen haar broer ook een depressie kreeg, kwam het trauma tot uiting. Als een tsunami werd haar hele ‘wezen en zijn’ overspoeld en volgde er een traject in de geestelijke gezondheidszorg. Na veel vallen en opstaan, kwam An hierdoor met kennis en vaardigheid over haar kwetsbaarheid, en ook met zoveel kracht en vastberadenheid om van haar leven verder iets moois te maken.
Haar eerste stap was een job in een supermarkt, als verantwoordelijke van de versafdeling. An voelt zich goed.
Tot ze op een ochtend nietsvermoedend naar haar werk ging en overmeesterd werd door 3 gemaskerde mannen en er een pistool tegen haar gedrukt werd. Alweer een confrontatie met de dood. An reageert buitengewoon sterk, maar krijgt alsnog de ‘weerbots’. Maar daar laat ze het niet bij. Drie maanden later gaat ze in op een voorstel om met ‘haar overvallers’ in contact te komen en gaat ze voor confrontatie.”
Stijn - is verpleger, met een diploma ziekenhuiswetenschappen op zak. Hij komt vrij snel "uit de kast" en geniet van het leven, zo lijkt het toch. Met zijn professionele carrière loopt het zoals in de liefde, stormachtig en opmerkelijk avontuur-rijk: met Artsen Zonder Grenzen trekt hij naar conflictgebieden, wordt zelfs eens gekidnapt, toont zich “de man”. Terug thuis knaagt een onbestemd gevoel. Zijn vriendenkring “settle’t” maar Stijn werkt door, relaties duren niet lang. Staat aan het hoofd van een team van 400 personeelsleden. Hij “kraakt", wordt ontslagen, … zit ineens op de bank in een “leeg nest”. Bezinning dringt zich op. En op een soort 'spirituele retraite’ ontdekt hij wat er scheelt door te graven in het verre verleden, zijn kindertijd. De ingrijpende periode van kindermisbruik, verkrachting door drie oudere mannen. De Coronaperiode duwt Stijn in de stilte, met zichzelf maar ook met dat verleden. Hij neemt de ‘koe bij de hoorns’ en schrijft een email naar zijn misbruikers en verkrachters.
MELINDA - 50 jaar - 2 jaar gezeten waarvan 18 maanden in voorarrest - Sinds 2 jaar vrij
Melinda had een goeie job, groot mooi huis, gelukkig getrouwd en kinderen op weg naar eenzelfde succesvol leven. Nadat haar man plots sterft en ze na eenzame en verdrietige jaren op de verkeerde vent valt, verandert alles. Wilde feesten, misbruik, drugs & alcohol om alles te doorstaan vullen haar dagen, tot …. Melinda wordt gestraft voor schuldig verzuim. Haar straf heeft ze uitgezeten. In de 2 jaar dat ze vrij is hield ze haar rolluiken gesloten, haar deur dicht en gaat ze 6 dorpen verder een blik soep kopen. Nooit zal het minderwaardigheidsgevoel dat verder versterkt werd in de gevangenis haar verlaten.
STEVEN - 25 jaar - 5 jaar gezeten - 1 jaar vrij
Tijdens een kindertijd van totale emotionele verwaarlozing leerde Steven dat agressie de enige manier was om zich te uiten. Niemand leerde of stimuleerde hem zichzelf te beheersen. Niemand weerhield hem ervan steeds dieper een wereld van alcohol, drugs en inbraken in te rollen. Een Een welzijnswerker van Back On Track (Oranjehuis vzw) die in hem gelooft, zijn vriendin en zijn kindje laten hem voorzichtig toe te dromen van beter. Hij hoopt dat iemand hem binnenkort een kans geeft als houtbewerker.
ELS - 45 jaar - 1,5 jaar gezeten - 4 jaar vrij
Relaties met foute mannen en uiteindelijk in aanraking gekomen met drugs, geldtekorten en drugs dealen. Een negatieve spiraal die eindigt in prostitutie. Sinds haar vrijlating is ze op zoek naar erkenning en waardering, en vraagt ze zich voortdurend af waar het is kunnen mislopen. Om een antwoord op die vraag te krijgen, volgt ze dure cursussen ‘neurolinguïstisch programmeren’, die ze bekostigt door… in de prostitutie te werken.
ISMAÏL - 48 jaar - 2 jaar gezeten - 12 jaar vrij
Vandaag is Ismaïl een bekende bokser. We kennen hem van de film ‘Cool Abdoul’, van vzw Touché, als vrome moslim en een warme papa. Zijn verleden was getekend door zware vechtpartijen, wapengeweld, afpersing en drugs dealen. Zijn verhaal is een waar succesverhaal. In de gevangenis is hij tot inkeer gekomen. Met de hulp van zijn vrouw en uit schaamte en angst voor zijn god is hij terug op het juiste pad geraakt. Zijn levenslang bestaat erin dat hij zichzelf zijn leven lang blijft bevragen.
NICK - 34 jaar – 9 jaar gezeten - ruim 4 jaar vrij.
Nick is geboren als kind van drugverslaafde ouders. Zijn kindertijd bestond uit kraakpanden, emotionele verwaarlozing en aangewezen zijn op zichzelf. In jeugd-instellingen maakte hij kennis met criminaliteit. Wat volgde was een escalerende reeks van inbraken, diefstallen en vecht-partijen met verwonding tot gevolg. Zijn straf heeft hij uitgezeten, zijn herstelbetalingen afgelost. Vandaag is hij getrouwd, vader van 3, zelfstandig dakwerker en bezieler van vzw Rebron. Gelukkig durft hij zichzelf niet noemen. Hij is wel dankbaar om het eerste warme familiegevoel in zijn leven.
Over de podcast
Waarom de titel ‘Iedereen levenslang?’?
Een misdrijf verandert alles. Niet alleen daders en slachtoffers, maar ook familieleden, buren, vrienden en collega’s dragen zware gevolgen. Dat betekent levenslang, voor zo veel mensen. Is het dàt wat we willen? Kùnnen we wel tot herstel komen? Hoè willen we als maatschappij verder?
DIALOOG nodigt met (o.a. de podcast) uit om hier op zijn minst even over na te denken en in dialoog te gaan met elkaar. Want hoe we hier als samenleving mee omgaan is wel degelijk een keuze.
Credits
De podcast ‘Iedereen levenslang?’ telt één proloog en 12 afleveringen.
Iedereen levenslang? is een productie van Ng Sauw Tjhoi, in opdracht van het project DIALOOG.
Muziek en sound: rechtenvrije website Epidemic Sound.
Coverbeeld: GBL reclamebureau
DIALOOG:
DIALOOG stimuleert en faciliteert het maatschappelijk debat over hoe we als samenleving omgaan met de kwesties 'misdrijf, straf en herstel'.
DIALOOG nodigt iedereen uit tot kennismaking met deze maatschappelijke kwestie, tot verdieping en genuanceerde reflectie, én tot dialoog. We zetten hiertoe in op verschillende trajecten en methodieken, en samen met jou gaan we op zoek naar antwoorden.
DIALOOG dat zijn elf regionale Avansa's, De Rode Antraciet, De Huizen vzw en heel wat regionale netwerken en partners die vanuit een intens engagement hun expertise, kennis en ervaring ter beschikking stellen om DIALOOG te maken, vorm te geven, en uit te dragen.
