Dit was … Café Winket
voorjaar 2022 - Brugge
Een warm onthaal voor naastbestaanden aan de gevangenis van Brugge.
Griet Provoost - Avansa Brugge - blikt tevreden terug.
foto: Avansa Brugge
September 2021. Een kleine groep treft elkaar in een lokaal van Avansa. Olivier van Pax Christi, Filip en Geertrui van Thuisfront, Pierre van De Rode Antraciet, Manu van De Huizen, Jan en Agnes van Without Walls, Kurt en Griet van Avansa. Onderwerp van het gesprek: “het containerproject”. Een projectidee dat nog even ruw en onafgewerkt is als de naam doet vermoeden. Toch zijn er van bij het begin enkele duidelijke fundamenten: warm onthaal, naastbestaanden, detentie, ontmoeting… en een container natuurlijk.
Enkele vergaderingen en subsidie-aanvragen later zijn de contouren al heel wat scherper: het project krijgt de mooie naam ‘Café Winket’, Lien neemt de fakkel over van Pierre en Marec van Brugge Plus vervoegt de enthousiaste bende. Ook belangrijk: de container krijgt de fraaie gedaante van De Belgiek, een tot mobiele cultuurzaal verbouwd lunapark.
Café Winket
Van 23 april tot 20 mei 2022 planten we De Belgiek naast de gevangenispoort. Onder de naam Café Winket bieden we vier weken lang een warm onthaal voor bezoekers aan de gevangenis, de zogenaamde ‘naastbestaanden’. Een tijdelijk café, een plek waar naastbestaanden even op adem komen, hun verhaal kwijt kunnen aan één van de vele vrijwilligers van Thuisfront. Met een kop koffie en een scheut begrip.
We reiken ook de hand naar buurtbewoners, gevangenispersoneel, het grote publiek met een breed socio-cultureel aanbod. En naar de gedetineerden zelf: zij bakken koekjes voor ons café en bezorgen ons prachtige zelf geknutselde placemats en bierviltjes.
Ik ken dat gebouw hier vanbinnen en vanbuiten. Maar elk bezoek blijft moeilijk. En wanneer ik buiten kom, voel ik me achtergelaten en alleen. - Rudy
Drentelen over drempels
Café Winket trekt zich eind april op gang. De eerste week drentelen enkel naastbestaanden weifelend onze gezellige Belgiek binnen. De drempel is laag maar vraagt duidelijk durf en doorzetting. En toch: na een eerste bezoekje volgt een tweede en al snel hebben we enkele vaste ‘klanten’. Met in hun kielzog nieuwe mensen. “Het went nooit”, zegt Annick. “Ik word hier zo mistroostig van. Maar natuurlijk blijf ik mijn zoon bezoeken. En nu hier even ontladen… je kan je niet voorstellen hoeveel deugd dat doet.”
En we ontmoeten ook vele anderen. De dame, die elke (!) dag vanuit Duinkerke naar de Brugse gevangenis afzakt. De moeder met jonge kinderen die het moeilijk heeft. De buurtbewoner die zelf nog “gezeten” heeft. Elk met een verhaal. Ook Rudy, die zijn vrouw komt bezoeken. “Ik ken dat gebouw hier vanbinnen en vanbuiten”, zegt hij. “Maar elk bezoek blijft moeilijk. En wanneer ik buiten kom, voel ik me achtergelaten en alleen. Maar als ik hier kan zitten, met mijn potje koffie, onder vriendelijke mensen, dan voel ik mij begrepen. Dit zou hier permanent moeten zijn.”
Mee veroordeeld
Naastbestaanden vormen een vergeten groep. Moeders, vaders, kinderen, partners… zij worden meegenomen in de straf van hun naaste. Vaak voelen ze schaamte. Ze worden (ook door hun omgeving) mee veroordeeld. Ze kunnen met hun verhaal nergens terecht. Op bezoek gaan is een hele uitdaging: een urenlang traject met trein en bus, werkuren schrappen, kinderen meezeulen… Een vriendelijk woord, een begrijpende babbel en een rustgevende omgeving doen dan meer dan deugd.
De gevangenis omarmen
Het bezoekersonthaal vormt het kloppende hart van Café Winket. Binnen, in alle discretie, maar ook buiten. Want met het mooie zomerweer groeide geheel organisch een pop-up terras waar het heerlijk toeven is.
En we bereiken ook andere burgers: geïnteresseerde medemensen, de buren, een enkele cipier, vrijwilligers en zelfs schoolklassen. Met films, getuigenissen, debatten, straattheater en muziek, veel muziek. Café Winket is er voor iedereen, met vrije in- en uitloop.
De mooie afsluiter bevestigt dit. Op 20 mei verzamelen meer dan 150 mensen bij Winket. We wandelen samen rond de gevangenis. Een warme afsluitende ‘omhelzing’. De Brugse muziekband Ambrazar (what’s in a name…) omarmt mee, als schitterende fanfare.
We horen een pakkende getuigenis van een naastbestaande, de Brugse burgemeester belooft mooie dingen voor een permanente onthaalplek en iedereen hangt een geel lint met boodschap aan het hekken van de gevangenis. Met Ambrazar verbroederen we de nacht in.
Eénmalig experiment of terugkerend evenement?
Dit smaakt naar meer. We gaan evalueren, herdefiniëren, opnieuw proberen. Café Winket heeft enkele stevige voren in het veld gesneden. Maar die willen we nog verder uitdiepen en duurzaam bestendigen.
Een permanente onthaalplek voor naastbestaanden, daar durven we van dromen.
Initiatief
Café Winket was een nieuw project dat een warm onthaal van bezoekers aan de gevangenis van Brugge centraal stelde.
Van 23 april tot 20 mei streek ‘Café Winket’ neer vlak naast de gevangenis. Het werd een warme plek worden voor debat, kunst, cultuur en ontmoeting voor bezoekers aan de gevangenis (de zogenaamde ‘naastbestaanden’), buurtbewoners, gevangenispersoneel, het grote publiek – met een stevige brug naar de gedetineerden zelf.
Café Winket kwam tot stand dankzij een warm partnership: Pax Christi, De Rode Antraciet, Brugge Plus, De Huizen, Tralies uit de weg, Without Walls, Avansa Brugge, Avansa Mid- en Zuid West en het regionaal netwerk Rondom Prison, met de steun van Stad Brugge, de Warmste Week en Dialoog.
